Mikołajki 2023
Mikołajki – skąd się wzięło to święto i zwyczaj dawania prezentów 6 grudnia?
Mikołajki to wyczekiwane przez dzieci święto. 6 grudnia pojawia się przedsmak świątecznej gorączki – pisanie listów do Mikołaja, myślenie o prezentach... A skąd w ogóle zwyczaj dawania sobie prezentów i czekanie na wizytę Mikołaja 6 grudnia? Historia mikołajek zaczyna się od katolickiego biskupa i świętego – Mikołaja z Miry.
Mikołajki, czyli dzień św. Mikołaja to zwyczaj, który świętujemy 6 grudnia i w czasie którego nocą z 5 na 6 grudnia Święty Mikołaj odwiedza grzeczne dzieci. Zwyczajowo tego dnia maluchy otrzymują od Mikołaja prezenty – najczęściej jakieś drobiazgi. Święto obchodzi się na cześć św. Mikołaja z Miry, katolickiego biskupa i świętego, którego wizerunek w innych religiach, regionach i kulturach przybiera też miano Dziadka Mroza i Gwiazdora. Co ciekawe, postać ta ma niewiele wspólnego z wizerunkiem Mikołaja, którego znamy i rozpowszechniamy. Sprawdź, czy mikołajki to święto, które obchodzi się także w innych krajach.
Kiedy świętujemy Dzień Św. Mikołaja?
Dzień św. Mikołaja (inaczej Mikołajki) obchodzi się 6 grudnia – wtedy przypadają imieniny Mikołaja i jest to w kalendarzu katolickim dzień wspominania świętego, który był biskupem – Mikołaja z Miry.
Czy zatem mikołajki to święto? Nie, tego dnia normalnie idziemy do pracy, szkoły, przedszkola. Ale… ten dzień to doskonała okazja – zaraz obok świąt Bożego Narodzenia – do wręczania sobie prezentów i wizyty św. Mikołaja.
Mikołajki: tradycje i zwyczaje w Polsce
Mikołajki – jaka jest historia tego święta? Zwyczaj świętowania i wręczania sobie w tym czasie prezentów związany jest z legendą, która dotyczy postaci Świętego Mikołaja. Przynosi on maluchom podarki, zazwyczaj drobne zabawki, słodycze itp. Wręczanie prezentów 6 grudnia jest związane z opowieścią, która istnieje już od X wieku. Jest to średniowieczna historia życia biskupa z Miry, który w dniu 6 grudnia wręczał dzieciom prezenty oraz dbał o najbardziej potrzebujących. Obecnie mikołajki to kontynuowanie tej tradycji, ale w nieco zmieniony sposób. W nocy z 5 na 6 grudnia Mikołaj zostawia grzecznym dzieciom drobne prezenty – pod poduszką, w butach czy w skarpetach powieszonych przy kominku itp.
Mikołaj przynosi prezenty nie tylko 6 grudnia, ale także w Wigilię, a ponieważ ma dużo pracy jednej nocy, ma swoich zastępców i zastępczynie. W Wigilię prezenty przynoszą:
- Gwiazdka – Dolny Śląsk,
- Gwiazdor – Wielkopolska, Kaszuby i Kujawy,
- Dzieciątko Jezus – Śląsk,
- Aniołek – Małopolska i Śląsk Cieszyński,
- Dziadek Mróz – Podlasie.
W XIX wieku św. Mikołaj odwiedzał dzieci razem z diabłem i aniołem, a współcześnie podział na dobrą i złą drużynę Mikołaja widać podczas obchodów tzw. Mikołajów Beskidzkich.
Mikołajki w innych krajach
Zwyczaj obchodzenia mikołajek nie istnieje jedynie w Polsce. Praktykuje się go również w innych krajach, choć nieco inaczej niż u nas. W tym wyjątkowym dniu dzieci dostają prezenty niezależnie od szerokości geograficznej. W każdym kraju otrzymują je jednak od kogoś innego:
- we Francji jest to świecki Pere Noel,
- w Szwecji skrzat Jultomte, w Holandii – Sinterklass,
- w Rosji – Dziadek Mróz (ale dopiero w Nowy Rok),
- we Włoszech prezenty rozdaje wiedźma Befana w Święto Trzech Króli,
- w Danii dzieci obdarowuje Julemanden (Świąteczny Człowiek),
- w Grecji zaś to nie św. Mikołaj przynosi dzieciom prezenty, lecz św. Bazyli Wielki (1 stycznia),
- w Chinach- Shengdan Laoren,
- w Anglii Father Christmas,
- na Hawajach Kanakaloka,
- w Hiszpanii Los Reyes Magos,
- w Japonii Santa Kurohsu,
- na Węgrzech Karácsony Apó.
Inne są również daty wręczania podarków – dzieci w Belgii otrzymują prezent już 5 grudnia, podobnie jest w Holandii. W Stanach Zjednoczonych Dzień Świętego Mikołaja przypada w adwentową niedzielę, która jest najbliżej 6 grudnia. W Hiszpanii, Czechach i Słowacji, tak jak u nas, dzieci otrzymują prezenty 6 grudnia.
Ciekawostki o mikołajkach
Oto kilka ciekawostek związanych z mikołajkami:
- Mikołajki to polska nazwa święta, które obchodzi się ku czci św. biskupa Mikołaja z Miry.
- Do XIX wieku mikołajki były dniem wolnym od pracy.
- Tradycyjnym mikołajkowym podarkiem dla dzieci w Holandii są czekoladowe litery.
- Osoba, która przynosi prezenty, ma wiele imion, zależnie od państwa i tradycji.
- Rudolf i jego czerwony nos został wymyślony na potrzeby marketingowe w 1939 roku. Sieć domów towarowych Montgomery Ward zleciła stworzenie opowieści, która zwiększy świąteczne obroty.
- W Austrii Świętemu Mikołajowi towarzysz Krampus – pół-kozioł, pół-demon, który ma karać dzieci, które są niegrzeczne. W Holandii zaś jego pomocnik to Zwarte Piet (Czarny Piotruś).
- Współczesny wizerunek św. Mikołaja pojawił się w 1930 roku w reklamie Coca-Coli.
